Mijn vader werkte hard, vaak ook nog op zaterdag. Op zondagmorgen genoot hij van zijn vrije dag door heel lang in zijn ochtendjas te blijven rondlopen, voordat hij zich ging aankleden.
Als tiener begon mij dat op te vallen, en stoorde ik me eraan, vooral als er bezoek kwam. Ik zei eens dat ik het burgerlijk vond. Dat was een woord dat ik net had geleerd, maar waarvan ik de betekenis niet precies begreep. Mijn vader trok zich dat misschien wel aan, maar ging gewoon door met op zondagochtend zijn ochtendjas te dragen.
De jas was bruin gestreept en heeft toen ik wat kleiner was, veel indruk op mij gemaakt. Nadat ik had gehoord dat er een God in de hemel op zijn troon zat, stelde ik mij voor dat hij daar mijn vaders ochtendjas droeg.
Toen de jaren gingen tellen, heb ik zelf die gewoonte gaan overgenomen. Het voelt heerlijk om het moment waarop ik mij moet gaan wassen en aankleden vooruit te schuiven, nu nog even niet, straks. Het kan alleen als ik ’s morgens niet weg hoef, geen afspraken heb. Sinds ik met pensioen ben, zijn dat bijna alle ochtenden. Dat is ook zo lekker aan het uitstellen van het moment van aankleden, het benadrukt het gevoel dat ik niets hoef, dat ik nog niet echt aan de dag hoef te beginnen.
Uit één van mijn geliefde boeken – een kinderboek dat ik nog regelmatig herlees: Het zomerboek van Tove Jansson (1972): “Sophia’s vader bezat een ochtendjas waar hij erg aan gehecht was. Die hing tot op zijn voeten en was gemaakt van een zeer dikke en stijve dekenstof, die nog stijver was geworden door zeewater, aarde en andere dingen. Als je hem opensloeg was hij zo wijd als een tent.”
De ochtendjas werd door de vader gedragen als hij wilde werken of het koud had of zich gewoon wilde verbergen. En het was vanzelfsprekend dat hij een bepaald luchtje had. “Geur is iets belangrijks, geur is een omhulsel van veiligheid en herinnering.”
Het mooiste van de boeken van deze schrijfster (ze heeft ook de serie Moem-boeken geschreven) vind ik, dat gewoontes en de manier om met elkaar om te gaan zo ‘autistisch’ aandoen, op een positieve manier. Ze doen me denken aan hoe het, op de beste momenten vroeger bij ons thuis was.